14 Waarde onder € 10.000

Voor het optreden van de Douane bij aantreffen van LM en waardevolle goederen onder de waardedrempel van € 10.000 gelden de onderstaande kaders, waarbij terughoudendheid uitgangspunt is.

Voorbeelden:

• Een vervoerder kan (doelbewust) LM onder de aangiftegrens/waardedrempel van € 10.000 vervoeren. De vervoerder heeft dan bij binnenkomst of verlaten van de EU geen aangifteplicht LM.
• De Douane kan tijdens een controle onbegeleid vervoer van LM onder de drempelwaarde van € 10.000 tegenkomen.
• Ook zijn situaties mogelijk waarin niet de verordening van toepassing is maar het MR en het LM of waardevolle goederen betreft met een waarde onder € 10.000.

14.1 Medewerkingsplicht

vervoerder/verzender/ontvanger

Verordening LM (begeleid vervoer)

In de verordening staat dat wanneer de Douane constateert dat een vervoerder de EU binnenkomt of verlaat met een bedrag aan LM onder de waardedrempel én er aanwijzingen zijn dat de LM verband houden met criminele activiteiten, de Douane dezelfde gegevens vastlegt als voor een situatie waarin een aangifteplicht geldt (Artikel 6, lid 1).

Verordening LM (onbegeleid vervoer)

wanneer de Douane constateert dat onbegeleide LM onder de drempelwaarde betreft én er aanwijzingen zijn dat de LM verband houden met criminele activiteiten. Ook dan registreert de Douane dezelfde gegevens zoals die in een kennisgeving LM staan (Artikel 6, lid 2).

MR

Wanneer LM of waardevolle goederen worden aangetroffen onder de drempelwaarde van € 10.000. De relevante bepaling uit de verordening zijn van overeenkomstige toepassing verklaard (Adw, artikel 3:4 lid 5).

Medewerkingsplicht nationaal vastgelegd in Adw

In de verordening wordt niet bepaald dat een vervoerder LMverplicht is deze gegevens te verstrekken. De verordening vermeldt dus geen medewerkingsplicht. Het vorderen van gegevens in deze situatie betekent ook dat de Douane moet motiveren waarom die medewerking verplicht is. In de Adw is de verplichting geregeld om die gegevens te verstrekken in een situatie waarin LM onder de drempelwaarde worden aangetroffen en daar door de Douane om wordt verzocht (Adw, artikel 3.2a).

Voor het MR geldt in de Adw hetzelfde: de medewerking is verplicht gesteld.

MvT:

Bij artikel 3:2a Adw wordt het operationaliseren van artikel 6 van de Verordening liquide middelen bewerkstelligd. Dit ziet op een kennisgevingsplicht bij liquide middelen die de drempel van € 10.000 niet overschrijden, maar waarbij er aanwijzingen zijn dat deze verband houden met criminele activiteiten. Ten einde voor de inspecteur het mogelijk te maken de taak te kunnen uitvoeren die wordt omschreven in genoemd artikel 6, is het noodzakelijk dat aan de vervoerder een verplichting wordt opgelegd de gegevens te verstrekken die de inspecteur moet registreren. Het niet verstrekken van de gevraagde gegevens door de vervoerder wordt ingevolge het bij dit voorstel te wijzigen artikel 10:1, vierde lid, Adw gestraft met een geldboete van de derde categorie of ingeval dit opzettelijk geschiedt ingevolge artikel 10:1, zesde lid (nieuw), Adw met een gevangenisstraf van ten hoogste vier jaar of een geldboete van de vierde categorie

14.2 Voorwaarde: aanwijzingen voor criminele activiteiten

Er is een voorwaarde verbonden aan het vorderen van de gegevens in die gevallen waarin de waarde van de aangetroffen LM of waardevolle goederen onder de drempelwaarde ligt. In de verordening en de Adw is bepaald dat voor de toepassing van deze medewerkingsplicht er aanwijzingen zijn dat de LM verband houden met criminele activiteiten (Adw, artikel 3:4, lid 5).

Wat is een criminele activiteit?

In de definitiebepalingen wordt voor “criminele activiteit” verwezen naar Richtlijn (EU) 2015/849. Daar staat –samengevat- dat het gaat het om terroristische activiteiten en het financieren daarvan, druggerelateerde criminele activiteiten, deelname aan een criminele organisatie, corruptie en alle overige strafbare feiten, met inbegrip van fiscale misdrijven in verband met directe belastingen en indirecte belastingen, zoals omschreven in de wetgeving van de lidstaten, die strafbaar zijn gesteld met een maximale vrijheidsstraf of detentiemaatregel van meer dan een jaar of, voor lidstaten die in hun rechtsstelsel een strafminimum voor strafbare feiten kennen, alle strafbare feiten die strafbaar zijn gesteld met een minimale vrijheidsstraf of detentiemaatregel van meer dan zes maanden.

Vaststellen aanwijzingen van een criminele activiteit

Hoe stelt de Douane bij het aantreffen van LM of waardevolle goederen met een waarde onder de € 10.000 vast dat er aanwijzingen zijn dat deze verband houden met een criminele activiteit? Wanneer sprake is van een dergelijke “aanwijzing” , is er ook een gerechtvaardigde verdenking van witwassen waarbij alle strafrechtelijke waarborgen in acht moeten worden genomen. Gezien deze voorwaarde en de gevolgen wanneer deze situatie van toepassing is, is terughoudendheid op zijn plaats.

14.3 Vorderen informatie beneden drempelwaarde is geen (kennisgevings)aangifte

In situaties waarin op grond van de verordening of het MR wordt opgetreden door de Douane en informatie wordt gevorderd, is geen sprake van een aangifteplicht of kennisgevingsverplichting. Het is een aparte rechtsfiguur. Er zijn hiervoor geen aparte formulieren.

In voorkomende gevallen wordt gebruikt gemaakt van een:

• Aangifteformulier LM (uitgereikt bij begeleid vervoer)
• Kennisgevingsaangifte formulier LM (verzonden bij onbegeleid vervoer)
• Kennisgevingsaangifte formulier MR - natuurlijke personen
• Kennisgevingsverplichting formulier MR –post,- pakket en koerier, vrachtzendingen - overig

Vastlegging op registratieformulier

Op het registratieformulier wordt voor toepassing van:

• de verordening optie 4 aangekruist.
• het MR niets aangekruist. Op het registratieformulier is hiervoor geen apart vak. Daarvoor zal in de statistiek een combinatie van diverse datavelden worden gebruikt om te achterhalen hoe vaak deze situatie zich voordoet.

Procedures situaties onder drempelwaarde

De volgende situaties zijn denkbaar:

Verordening LM

1. Begeleid vervoer LM onder drempelwaarde
2. Onbegeleid vervoer LM onder drempelwaarde
3. Onbegeleid vervoer waardedragers onder drempelwaarde

MR

1. Begeleid vervoer LM onder drempelwaarde
2. Begeleid vervoer waardevolle goederen onder drempelwaarde
3. Onbegeleid vervoer LM onder drempelwaarde
4. Onbegeleid vervoer waardevolle goederen onder drempelwaarde

LM - begeleid vervoer LM onder drempelwaarde

De vervoerder van LM onder de drempelwaarde van € 10.000 heeft bij binnenkomst of verlaten EU geen aangifteplicht LM.

Als een vervoerder tijdens een douanecontrole kenbaar maakt met minder dan € 10.000 naar een derde land te reizen, kan de Douane een controle op de aangifteplicht LM uitvoeren om vast te stellen dat het vervoerde bedrag daadwerkelijk niet gelijk of meer is dan € 10.000.

Wanneer wordt vastgesteld dat het bedrag onder € 10.000 ligt (en dus geen aangifteplicht LM geldt) en de Douane voornemens hierover vragen te stellen, neemt de controleambtenaar altijd eerst contact op met vraagbaak LM. De vraagbaak LM maakt een beoordeling van de situatie. Er wordt een aangifteformulier LM uitgereikt met verzoek daarop de vereiste gegevens in te vullen (maar het is dus geen aangifte LM).

In plaats van contant geld kan het ook waardedragers (goud/ gouden munten) onder de drempelwaarde betreffen. In dit geval is de situatie gelijk als voor begeleid vervoer van geld onder de drempelwaarde en geldt dezelfde procedure.

Werkzaamheden begeleid vervoer LM onder drempelwaarde

Wanneer wordt vastgesteld dat de waarde aan LM onder € 10.000 ligt (en geen aangifteplicht LM geldt) en de Douane voornemens is de vervoerder hierover vragen te stellen.  

• De vraagbaak LM wordt altijd direct (telefonisch) betrokken.  
• De vraagbaak LM beoordeelt aan de hand van de feiten en omstandigheden of er voldoende grond is voor het bestaan van “aanwijzingen dat de LM verband houden met criminele activiteiten”. 
  • Zo nee: de vervoerder vervolgt zijn weg met de LM en er worden geen gegevens  vastgelegd. 
  • Zo ja:
    • De vraagbaak LM neemt altijd contact op met de BFC-er waarbij de relevante feiten en omstandigheden worden doorgegeven die rechtvaardigen dat voor de LM onder de drempelwaarde sprake is van “aanwijzingen dat de LM verband houden met criminele activiteiten”. 
    • De BFC-er neemt vervolgens een gemotiveerd besluit en geeft verdere instructies. Wanneer na toestemming BFC-er de gegevens worden gevraagd (met gebruik van een aangifteformulier LM), is er altijd sprake van een verdenking van witwassen en worden alle waarborgen in acht genomen worden. 
    • Er wordt een aangifteformulier LM uitgereikt met verzoek daarop de vereiste gegevens in te vullen (maar het is dus geen aangifte LM).
    • De vraagbaak LM voert altijd een onderzoek LM uit.
    • Registratieformulier wordt door vraagbaak LM ingevuld.

LM - onbegeleid vervoer LM onder drempelwaarde

Voor het onbegeleid vervoer van geld in post,- pakket en koerierszendingen en vrachtzendingen geldt de kennisgevingsverplichting LM wanneer de waarde boven de drempelwaarde komt. Zie voor meer informatie het onderdeel over de samenloop met strafrechtelijke verdenking voor witwassen.

Uitgangspunt is dat bij het aantreffen van LM in post,- pakket en koerierszendingen onder de drempelwaarde (van € 1.000 tot en met € 9.999) wordt uitgegaan van een vermoeden van witwassen. De verdenking staat gelijk aan “aanwijzing voor criminele activiteiten”. Dat betekent dat informatie wordt verzocht met gebruikmaking van het kennisgevingsaangifteformulier LM. Eventuele overdracht aan opsporing vindt plaats nadat door het Loket Kennisgevingen een reactie is ontvangen (of niet) van de kennisgever en beoordeeld is of het vermoeden van witwassen in stand blijft of het vermoeden vervalt.

Uitgangspunten

• De Douane gaat bij het aantreffen van contant geld onder de drempelwaarde van € 10.000 in post,- pakket en koerierszendingen uit van een vermoeden van witwassen.
• Bij aantreffen van een contant geld tussen € 1.000 en € 9.999 in post,- pakket en koerierszendingen stelt de Douane -wanneer de verordening van toepassing is- dat er een redelijke verdenking is voor witwassen en stelt daarmee het strafrechtelijk vermoeden gelijk aan de “aanwijzing voor criminele activiteiten”. Er is dan sprake van een verdachte.
• Voor het aantreffen van contant geld in post,- pakket en koerierszendingen tot een waarde van € 1.000 wordt niet opgetreden door Douane (en niets geregistreerd).
• Het benaderen van de FIOD voor bedragen onder de drempelwaarde wordt niet gedaan. Eventuele overdracht aan de opsporing zal plaatsvinden nadat een kennisgevingsaangifte LM retour is ontvangen bij het Loket Kennisgevingen of geen reactie is gegeven. Na de beoordeling door het Loket Kennisgevingen blijft het vermoeden van witwassen in stand of vervalt het en kunnen de goederen hun weg vervolgen.

Werkzaamheden onbegeleid vervoer LM onder drempelwaarde 

Zie onderdeel "Procedure aantreffen LM in post-, pakket en koerierszendingen" voor een overzicht van de werkzaamheden bij het aantreffen van LM onder de drempel waarde”.

LM - onbegeleid vervoer waardedragers onder drempelwaarde

Voor het aantreffen van een waardedrager met een waarde onder de drempelwaarde, wordt een afweging gemaakt of informatie gevorderd wordt. Als de Douane bijvoorbeeld een aantal gouden munten met een waarde onder de € 10.000 aantreft, is het de vraag of kan worden gemotiveerd dat er “aanwijzingen zijn voor criminele activiteiten”.

Douaneaangifte juist: in dat geval zal niet snel sprake zijn “aanwijzingen zijn voor criminele activiteiten”. De Douane zal meer informatie moeten vergaren om te concluderen dat voor het verzenden van een waardedrager onder de waardedrempel, van deze verzender naar deze ontvanger, sprake kan zijn van “aanwijzingen zijn voor criminele activiteiten”. Hier kunnen economische activiteiten, de inkomstengegevens en de frequentie van dergelijke zendingen een rol spelen. Een conclusie kan pas getrokken worden na een nader onderzoek door de Douane. De vraag is hoeveel moeite gedaan moet worden voor een dergelijke beoordeling van waardedragers onder de drempelwaarde. Uitgangspunt is dat de Douane dit niet doet wanneer de douaneaangifte juist is.

Douaneaangifte onjuist: Als de douaneaangifte niet juist is, kan gesteld worden dat men het transport probeerde te verhullen (zowel de aard als de waarde). In dat geval is het uitgangspunt dat sprake is van een “aanwijzing voor criminele activiteiten” en staat deze aanwijzing gelijk aan een verdenking van witwassen. In dat geval wordt altijd de informatie (gelijk aan kennisgevingsaangifteformulier LM) gevorderd met een begeleidende brief dat men verdachte is van witwassen.

Procedure onbegeleid vervoer waardedragers ter waarde van € 1.000 tot € 10.000 in post,- pakket en koerierszendingen

Bij een juiste douaneaangifte is geen verdere actie vereist.

Bij een onjuiste douaneaangifte geldt:

• Er is altijd sprake van een redelijk vermoeden van witwassen richting afzender én ontvanger. De Douane verzoekt altijd om informatie aan de verzender of ontvanger.
• Douane neemt waardedragers lokaal in bewaring gedurende de termijn van 30 dagen waarin aan de kennisgevingsverplichting kan worden voldaan.
• Loket kennisgevingen verzendt een kennisgevingsaangifteformulier met een standaardbrief waarin kenbaar is gemaakt dat toepassing wordt gegeven aan artikel 6 verordening en dat de betrokkene verdachte is. 
• Deze brief bevat ook verzoek mogelijke bewijsstukken te overleggen ter onderbouwing van de verstrekte informatie.

MR - begeleid vervoer liquide middelen onder drempelwaarde

Dit betreft intracommunautair vervoer door een vervoerder (begeleid vervoer) van geld met een waarde onder de drempelwaarde. Hier kan het MR worden toegepast en geldt hetzelfde als voor situaties waarin de verordening van toepassing is. Zie onderdeel "LM - begeleid vervoer liquide middelen onder drempelwaarde".

MR - begeleid vervoer waardevolle goederen onder drempelwaarde

Het vervoer door een natuurlijke persoon van waardevolle goederen onder drempelwaarde kan op veel situaties zien. Bijvoorbeeld een reiziger met horloge ter waarde van € 8.000 van Schiphol naar Parijs of van Schiphol naar Moskou. Hier geldt geen aangifteplicht LM omdat een horloge niet valt onder de definitie van LM uit de verordening. Hier kan dus voor zowel het buitengrensoverschrijdend vervoer als het intracommunautaire vervoer het MR worden toegepast. Voor het vorderen van de gegevens (op een kennisgevingsaangifte MR - NP) moet gemotiveerd worden dat het waardevolle goed verband houdt met criminele activiteiten. Het enkele aantreffen van een horloge van € 8.000 zal in de regel niet tot die conclusie leiden. In situaties waarin overwogen wordt een informatieverplichting op te leggen, wordt altijd de vraagbaak LM betrokken.

Procedure begeleid vervoer waardevolle goederen onder drempelwaarde

• De vraagbaak LM wordt altijd (telefonisch) betrokken.   
• De vraagbaak LM beoordeelt de feiten en omstandigheden of er voldoende grond is voor het bestaan van “aanwijzingen dat de waardevolle goederen verband houden met criminele activiteiten” bij aantreffen van waardevolle goederen onder de drempelwaarde.
  • Zo nee: vervoerder vervolgt zijn weg met de waardevolle goederen en worden geen gegevens vastgelegd.
  • Zo ja:
    • De vraagbaak LM neemt altijd contact op met de BFC-er waarbij de relevante feiten en omstandigheden worden doorgegeven die rechtvaardigen dat voor de LM onder de drempelwaarde sprake is van “aanwijzingen dat de waardevolle goederen verband houden met criminele activiteiten”. 
    • De BFC-er neemt vervolgens een gemotiveerd besluit en geeft verdere instructies.
    • Wanneer na toestemming BFC-er de gegevens worden gevraagd (met gebruik van een aangifteformulier LM), is altijd sprake van een verdenking van witwassen en worden alle waarborgen in acht genomen worden.
    • Er wordt een kennisgevingsaangifte MR - NP uitgereikt met verzoek daarop de vereiste gegevens in te vullen (maar het is dus geen kennisgevingsaangifte MR).
    • De vraagbaak LM voert altijd een onderzoek LM uit.
    • Registratieformulier wordt altijd door de vraagbaak LM ingevuld.

MR - onbegeleid vervoer LM onder drempelwaarde

Dit is een bijzondere situatie omdat deze situatie ziet op geld in intracommunautaire post,- pakket en koerierszendingen en vrachtzendingen (anders is de verordening van toepassing).

Procedure onbegeleid vervoer contanten ter waarde van € 1.000 tot € 10.000 in post,- pakket en koerierszendingen 

• Er is altijd sprake van een redelijk vermoeden van witwassen richting afzender én ontvanger.
• De Douane verzoekt altijd om informatie aan de verzender of ontvanger.
• Loket kennisgevingen verzendt met kennisgevingsaangifte MR en een standaardbrief waarin kenbaar wordt gemaakt dat de betrokkene verdachte is. Deze brief bevat ook verzoek mogelijke bewijsstukken te overleggen ter onderbouwing van de verstrekte informatie. 
• Douane neemt het geld in bewaring gedurende de termijn van 30 dagen waarin aan het verzoek kan worden voldaan.
• Ontvangt Douane het kennisgevingsaangifteformulier MR binnen 30 dagen retour?
• Ja: 
  • Loket Kennisgevingen verifieert / beoordeelt verstrekte informatie.  
  • Consultatie Belastingdienst en FIOD indien nodig.
  • Loket Kennisgevingen neemt besluit over het vervallen van het vermoeden van witwassen.
  • Verdenking vervalt:
    • Douane registreert informatie in applicatie LM.
    • Inbewaringneming opheffen en geld kan naar ontvanger.
  • Verdenking vervalt niet:
    • Inbewaringneming gaat over in strafrechtelijk beslag door Douane.
    • Zaak wordt overgedragen aan FIOD.
• Nee:
  • Rappel verzenden, wordt daarop niet binnen de termijn gereageerd dan:  
    • Inbewaringneming gaat over in strafrechtelijk beslag door Douane
    • Zaak wordt overgedragen aan de FIOD
    • Loket Kennisgevingen registreert informatie en verwerkt registratieformulier in applicatie LM.

MR - onbegeleid vervoer waardevolle goederen onder drempelwaarde

De indicatoren voor een redelijk vermoeden van witwassen voor het vervoer van geld zijn duidelijk en laagdrempelig, maar voor waardevolle goederen in post,- pakket en koerierszendingen met een waarde onder € 10.000 zijn die er niet of nauwelijks. Voor een waardevol goed met een waarde onder de drempelwaarde betekent dit dat een grondige afweging moet plaatsvinden of een kennisgevingsverplichting MR wordt opgelegd. Er moet daarbij gemotiveerd worden dat er aanwijzingen zijn voor criminele activiteiten en dat zal niet snel het geval zijn als de douaneaangifte correct is.

Wanneer de douaneaangifte niet juist is, dan kan gesteld worden dat men het transport probeerde te verhullen (zowel de aard als de waarde van het transport). In dat geval kan worden gesteld dat sprake is van een aanwijzing voor een criminele activiteit. Deze aanwijzing staat gelijk aan een verdenking voor witwassen. Er wordt dan een informatieverplichting MR opgelegd met een begeleidend schrijven dat men verdachte is voor witwassen.

Conclusie: voor waardevolle goederen onder de drempelwaarde wordt wanneer sprake is van een onjuiste douaneaangifte (aard en waarde van het goed), gesteld dat sprake is van criminele activiteiten en wordt informatie gevorderd (met gebruikmaking van het kennisgevingsaangifteformulier MR).

Waardevolle goederen onder drempel waarde van € 10.000 in post,- pakket en koerierszendingen

• Juiste douaneaangifte: Geen actie Douane bij juiste aangifte voor waardevolle goederen met douanewaarde onder drempelbedrag. 
• Onjuiste douaneaangifte:
  • De vraagbaak LM wordt altijd direct betrokken en beoordeelt concrete feiten en omstandigheden.
  • Vraagbaak LM besluit of kennisgevingsverplichting MR opgelegd wordt.
  • Zo ja, dan wordt de kennisgevingsverplichting MR procedure gevolgd.