8 Verordening LM - kennisgevingsaangifte LM

8.1 Kennisgevingsverplichting voor onbegeleide LM

De verordening kent een kennisgevingsaangifte voor onbegeleide LM ter waarde van € 10.000 of meer (verordening, artikel 4) die de Unie binnenkomen of verlaten. De Douane kan eisen dat hiervan kennis wordt gegeven door opleggen van een kennisgevingsverplichting LM. De kennisgevingsverplichting LM richt zich tot de afzender of de ontvanger van de LM (of zijn vertegenwoordiger) en moet binnen een termijn van dertig dagen zijn gedaan. De Douane kan de LM in bewaring nemen totdat de kennisgevingaangifte LM is gedaan.

Er wordt niet voldaan aan de kennisgevingsverplichting LM wanneer:

• deze niet vóór het verstrijken van de termijn wordt gedaan,
• de verstrekte informatie onjuist of onvolledig is, of
• de LM niet voor controle ter beschikking worden gesteld.

Wat zijn onbegeleide LM?

Onbegeleide LM zijn LM die deel uitmaken van een zending zonder vervoerder (Artikel 2). De kennisgevingsaangifte LM ziet op het vervoer van onbegeleide LM die de Unie binnenkomen of verlaten in postzendingen, koerierszendingen, onbegeleide bagage of vrachtzendingen. Bij het aantreffen van onbegeleide LM ter waarde van € 10.000 of meer, kan de Douane van de verzender of ontvanger eisen dat –binnen een termijn van 30 dagen- een kennisgeving LM wordt gedaan om informatie te verstrekken. Gedurende die termijn kunnen de LM inbewaring worden genomen in afwachting van de kennisgevingsaangifte LM. Er geldt dus geen aangifteplicht LM maar de Douane heeft de bevoegdheid om te eisen dat de afzender of de ontvanger hiervan kennis geeft op een kennisgevingsaangifte LM.

Discretionaire bevoegdheid opleggen kennisgevingsverplichting 

Het opleggen van de kennisgevingsverplichting LM betreft een discretionaire bevoegdheid. Er staan geen aanwijzingen in de verordening die deze activiteit nader invullen. Of en onder welke omstandigheden de Douane uitvoering geeft aan deze bevoegdheid, wordt door elke lidstaat nationaal ingevuld. In dit voorschrift wordt voor bepaalde situaties dwingend is voorgeschreven dat een kennisgevingsverplichting LM wordt opgelegd. Voor andere situaties bestaat meer beoordelingsruimte voor de vraagbaak LM om af te wegen of een kennisgevingsverplichting LM wordt opgelegd.

Loket Kennisgevingen op DSP doet alle kennisgevingen LM  

De kennisgevingsprocedure LM is een administratief complexe en langdurige aangelegenheid. Voor deze situaties is de administratieve afhandeling centraal geregeld. Hiervoor is een centraal loket “Loket Kennisgevingen" ingericht op Douanekantoor Schiphol Passagiers (DSP). Het Loket Kennisgevingen is verantwoordelijk voor de daadwerkelijke oplegging en afhandeling van de kennisgevingsaangifte LM vanaf het moment van registratie op een douanekantoor. Het loket maakt vanuit hun expertise de daadwerkelijke beslissing om een kennisgeving op te leggen.

Zie onderdeel 'Procedure kennisgevingsverplichting' voor meer informatie over de kennisgevingsprocedure.

8.2 Kennisgevingsverplichting LM: vooruit of nagezonden reizigersbagage

Voor vooruit of nagezonden reizigersbagage bestaat geen aangifteplicht LM bij binnenkomen of verlaten van de EU. Bij detectie van LM tijdens een controle van vooruit verzonden of nagezonden bagage waarbij de verordening van toepassing is, wordt altijd de procedure kennisgevingsverplichting LM gevolgd.

8.3 Samenloop kennisgevingsverplichting met verdenking witwassen

Hoe verhoudt het opleggen van een kennisgevingsverplichting LM zich tot een vermoeden van witwassen? In het algemeen geldt dat het onbegeleide vervoer van contant geld in post,- pakket en koerierszendingen zeer risicovol (onverzekerd) en zeer ongebruikelijk is, zeker als het € 10.000 of meer bedraagt. Er lijkt daarvoor ook geen economische noodzaak te bestaan. Er bestaan veilige (en redelijk geprijsde) alternatieven (overmaken en Western Union, etc.). De wijze van verbergen en de moeite die soms daarvoor gedaan wordt, evenals het aantal en soort coupures, kan meewegen in de verdenking. Het is redelijk te veronderstellen dat het gebruik van een anoniem massaal proces met een lage controledichtheid/pakkans bewust is, om het geld buiten het zicht te houden van de (bancaire en andersoortige) toezichthouders.

Veel typologieën en indicatoren die gebruikt worden bij het vervoer van LM door een vervoerder (natuurlijke persoon) zijn ook toepasbaar in post,- pakket en koerierszendingen (samenstelling bedrag/verborgen, feiten van algemene bekendheid). De drempel voor een redelijke verdenking van witwassen in het Nederlandse strafrecht is laag. Om die reden wordt bij het aantreffen van contanten ter waarde van € 10.000 of meer in een post,- pakket en koerierszendingen, altijd uitgegaan van een vermoeden van witwassen.

Vragen om informatie op kennisgevingsaangifte is geen verhoor 

Het opleggen en versturen naar een verzender of ontvanger van een kennisgevingsaangifte LM is formeel geen verhoor. Het is een vragenlijst die via de post bij de verdachte komt. Het betreft informatie die wettelijk verstrekt moet worden op een kennisgevingsaangifteformulier LM. Hier verschilt de situatie met die van het aantreffen van contant geld in het reizigersverkeer waarin al snel mondelinge vragen aan de vervoerder worden gesteld bij het aantreffen. Er is sprake van een directe confrontatie (verhoorsituatie). De verplichting om op het zwijgrecht te wijzen geldt enkel in mondelinge verhoorsituaties. Er kan geen beroep worden gedaan op dit recht als het gaat om het beantwoorden van schriftelijke vragen. Er is geen sprake van mogelijke oneigenlijke pressie op een verdachte bij een schriftelijk verhoor, aangezien een directe confrontatie ontbreekt bij het stellen van schriftelijke vragen.

Bij een schriftelijke ondervraging is in de regel dus geen sprake van een verhoor en hoeft dus geen cautie te worden gegeven. Dit betekent dat bij een verdenking van witwassen sprake kan zijn van een kennisgevingsverplichting LM zonder kenbaar te maken dat de betrokken ontvanger en verzender verdachten zijn en zonder het geven van een (schriftelijke) cautie en het wijzen op de nadere waarborgen (bijstand raadsman/tolk). Niettemin is deze fase erop gericht om (mede) informatie te verkrijgen inzake het vermoeden van het strafbare feit (witwassen). Het Loket Kennisgevingen maakt daarom kenbaar dat sprake is van een verdenking en dat de betrokkene niet verplicht is informatie op het kennisgevingsaangifteformulier LM te verstrekken.

8.4 Procedure aantreffen contanten onder drempelwaarde

De verordening kent een mogelijkheid, wanneer de Douane onbegeleide LM onder de drempelwaarde aantreft én er aanwijzingen zijn dat de LM verband houden met criminele activiteiten, informatie te eisen en te registeren. Dit zijn dezelfde gegevens zoals die in een kennisgevingaangifte LM staan (artikel 6, lid 2).

Voor het aantreffen van onbegeleid geld (LM) in post,- pakket en koerierszendingen ter waarde vanaf €1.000 tot € 9.999, is het uitgangspunt dat wordt uitgegaan van een vermoeden van witwassen. De verdenking staat gelijk aan de “aanwijzing voor criminele activiteiten”. Dat betekent dat informatie wordt verzocht met gebruikmaking van het kennisgevingsaangifteformulier LM. Eventuele overdracht aan de opsporing zal plaatsvinden nadat een reactie is ontvangen (of niet) van de kennisgever en deze door het Loket Kennisgevingen is beoordeeld, dan blijft het vermoeden van witwassen in stand of het vermoeden vervalt. Het benaderen van de FIOD voor bedragen onder de drempelwaarde blijft achterwege. In het onderdeel “Waarde onder € 10.000” vindt u meer informatie.

Dat betekent dat:

• altijd een informatieverplichting (gelijk aan de kennisgevingsverplichting LM) wordt opgelegd voor contant geld onder de drempelwaarde ter waarde van € 1.000 tot € 10.000.
• sprake is van een verdenking van witwassen.
• het benaderen van de FIOD voor bedragen onder de drempelwaarde achterwege blijft.
• de Douane tot € 1.000 niets doet met de bevinding (ongeacht hoe deze is “verborgen”). Er wordt geen registratie van gemaakt en er wordt geen informatieverplichting LM opgelegd.

8.5 Procedure aantreffen LM in post,- pakket en koerierszendingen

Contanten ter waarde van € 10.000 of meer in post,- pakket en koerierszendingen

Er is altijd sprake van een vermoeden van witwassen richting afzender én ontvanger. De Douane neemt het geld altijd in bewaring volgens de lokale procedures en de bevinding wordt lokaal geregistreerd in de applicatie LM. Het Loket kennisgevingen wordt vanuit de applicatie LM op de hoogte gesteld en meldt de casus aan de FIOD voor beoordeling over directe strafrechtelijke actie. De FIOD geeft binnen 4 uur een reactie per mail.

FIOD

Als de FIOD een zaak overneemt voor directe strafrechtelijke actie:  

• Douane maakt PV van bevindingen en overdracht met vermoeden van witwassen.
• Douane registreert casus als een witwaszaak in applicatie LM.
• FIOD neemt het geld in beslag en doet onderzoek.

Als de FIOD een zaak niet overneemt voor directe strafrechtelijke opvolging:

• Douane legt vanuit Loket Kennisgevingen een kennisgevingsverplichting LM op aan de verzender of ontvanger.
• Loket Kennisgevingen verzendt het kennisgevingsaangifteformulier LM en een standaardbrief waarin kenbaar wordt gemaakt dat de betrokkene verdachte is, met alle waarborgen. Deze brief bevat ook een verzoek bewijsstukken te overleggen ter onderbouwing van de verstrekte informatie.
• Inbewaringneming duurt voort gedurende de termijn van 30 dagen waarin aan de kennisgevingsverplichting LM kan worden voldaan.

Kennisgevingsaangifteformulier LM

Ontvangt de Douane het kennisgevingsaangifteformulier LM binnen 30 dagen? Dan
verifiëren / beoordelen van de verstrekte informatie en consultatie Belastingdienst en FIOD indien nodig. Het Loket Kennisgevingen neemt besluit over het vermoeden van witwassen. Als de verdenking vervalt dan registreert de Douane informatie en verstrekt deze aan FIU (en stakeholders). De inbewaringneming wordt opgeheven en het geld kan terug naar de ontvanger.

Vervalt de verdenking niet? Dan gaat de inbewaringneming over in strafrechtelijk beslag door de Douane en wordt de zaak overgedragen aan de FIOD.

Ontvangt de Douane het kennisgevingsaangifteformulier LM niet binnen 30 dagen? Dan wordt een rappel verzonden. Bij geen reactie na rappel gaat de inbewaringneming over in strafrechtelijk beslag door Douane en wordt de zaak overgedragen aan de FIOD. De Douane registreert informatie en verstrekt deze informatie aan de FIU (en stakeholders). Bij wel een reactie neemt het Loket Kennisgevingen een besluit over het vermoeden van witwassen. Als de verdenking vervalt dan volgt een beoordeling schending kennisgevingsverplichting LM (overschrijding termijn). De Douane registreert informatie en verstrekt deze informatie aan de FIU (en stakeholders). De inbewaringneming wordt opgeheven en het geld kan terug naar de ontvanger.

Wanneer de verdenking niet vervalt gaat de inbewaringneming over in strafrechtelijk beslag door de Douane en wordt de zaak overgedragen aan de FIOD.

Contanten onder drempelwaarde; vanaf € 1.000 tot € 10.000

Er is altijd sprake van een vermoeden van witwassen richting afzender én ontvanger en de Douane legt altijd een informatieverplichting LM op aan de verzender of de ontvanger. Het Loket kennisgevingen verzendt een kennisgevingsaangifteformulier met een standaardbrief waarin kenbaar is gemaakt dat toepassing wordt gegeven aan artikel 6 de verordening en dat de betrokkene verdachte is. Deze brief bevat ook het verzoek mogelijke bewijsstukken te overleggen ter onderbouwing van de verstrekte informatie. De Douane neemt het geld in bewaring gedurende de termijn van 30 dagen waarin aan de informatieverplichting kan worden voldaan.

Kennisgevingsaangifteformulier LM

Ontvangt de Douane de informatie op een kennisgevingsaangifteformulier LM binnen 30 dagen retour? Dan verifiëren / beoordelen van de verstrekte informatie en consultatie Belastingdienst en FIOD indien nodig. De BFC-er neemt besluit over het vermoeden van witwassen. Als de verdenking vervalt dan registreert de Douane informatie en verstrekt deze aan FIU (en stakeholders). De inbewaringneming wordt opgeheven en het geld kan terug naar de ontvanger.

Wanneer de verdenking niet vervalt gaat de inbewaringneming over in strafrechtelijk beslag door de Douane en wordt de zaak overgedragen aan de FIOD.

Ontvangt de Douane het kennisgevingsaangifteformulier LM niet binnen 30 dagen? Dan wordt een rappel verzonden. Bij een reactie gaat de inbewaringneming over in strafrechtelijk beslag door de Douane en wordt de zaak overgedragen aan de FIOD.

Alle zaken: de Douane legt informatie vast in applicatie LM en verstrekt deze informatie aan de FIU (en stakeholders).

8.6 Procedure aantreffen LM in vrachtzendingen

De verordening biedt de mogelijkheid om voor onbegeleid vervoer van LM een kennisgevingsverplichting LM op te leggen. Voor het opleggen wordt onderscheid gemaakt tussen regulier aangegeven zendingen LM en vrachtzendingen waarbij dit niet het geval is (smokkel).

Niet aangegeven onbegeleid vervoer LM

Voor het smokkelen van LM in een vrachtzending geldt altijd het uitgangspunt van een vermoeden voor witwassen. Dat wil niet zeggen dat in bepaalde gevallen voor een regulier aangegeven zending geen sprake kan zijn van een ongebruikelijk transport waarbij een vermoeden van witwassen bestaat. Voor dit soort zaken is geen eenduidig kader te geven.

Aangegeven onbegeleid vervoer LM

In de regel hebben geldzendingen die via regulier aangegeven vrachtzendingen lopen een waarde die de waardedrempel van € 10.000 ver overschrijden. Als voor een dergelijk transport een controleopdracht wordt gegeven, zal daarbij specialistische ondersteuning door een vraagbaak LM noodzakelijk zijn om te bepalen of een kennisgevingsverplichting LM wenselijk is.

8.7 Afhandeling kennisgevingsverplichting LM

Het eindoordeel over een kennisgevingsaangifte is:

1. Kennisgevingsverplichting is conform.
2. Kennisgevingsverplichting is geschonden en FSB opleggen.
3. Verdenking witwassen.