12 Procedure inbewaringneming

12.1 Wanneer inbewaringneming mogelijk?

In de verordening wordt aangegeven wanneer inbewaringneming mogelijk is, de voorwaarden waaraan de procedure moet voldoen en wat het doel daarvan is (artikel 7).

12.1.1 Inbewaringneming verordening LM

De verordening staat de inbewaringneming van LM toe wanneer:

1. Niet voldaan is aan de aangifteplicht LM (begeleide LM).
2. Niet voldaan is aan de kennisgevingsverplichting LM (onbegeleide LM).
3. Er aanwijzingen zijn voor criminele activiteiten (ongeacht de waarde van de LM).
4. Een kennisgevingsverplichting LM wordt opgelegd.

De eerst drie mogelijkheden worden niet gebruikt. Alleen bij het opleggen van een kennisgevingsverplichting LM vindt altijd de inbewaringneming plaats.

Inbewaringneming bij schending aangifteplicht LM

De inbewaringnemingsprocedure wordt sinds het Griekse garnalen arrest (2018) niet meer gebruikt.

Er bestaat geen mogelijkheid de LM in bewaring te nemen wanneer ogenschijnlijk wordt voldaan aan de aangifteplicht LM. Onder bepaalde omstandigheden zal een onderzoek LM plaatsvinden op de juistheid (aannemelijkheid) van de verstrekte informatie. Het is mogelijk dat de aangever een aangifte LM doet en de Douane niet meteen kan vaststellen dat deze onjuist (niet naar waarheid) is, maar daarover wel twijfels bestaan omdat tegenstrijdig/onduidelijke antwoorden zijn gegeven. Wanneer deze twijfels niet zo sterk zijn dat sprake is van een gerechtvaardigde strafrechtelijke verdenking voor witwassen (waarbij de LM in beslag kunnen worden genomen), is er geen mogelijkheid de LM in bewaring te nemen en nader onderzoek te doen. Stelt de vraagbaak LM gemotiveerd na een onderzoek LM vast dat de aangifte LM onjuist is, dan is er een schending van de aangifteplicht en altijd een verdenking voor witwassen en wordt de witwasprocedure gevolgd.

Inbewaringneming bij schending kennisgevingsverplichting LM

De kennisgevingsverplichting LM wordt opgelegd bij het aantreffen van onbegeleide LM in post,- pakket en koerierszendingen en vrachtzendingen. Er wordt een kennisgevingsverplichting opgelegd aan (bijvoorbeeld) de ontvanger. Deze ontvanger heeft 30 dagen om aan deze kennisgevingsverplichting LM te voldoen. Pas op het moment dat de termijn is verstreken of informatie is ontvangen die onjuist/incompleet is, kan gesteld worden dat sprake is van een schending van de kennisgevingsverplichting LM.

Dat maakt een inbewaringneming na vaststelling van een schending praktisch onmogelijk aangezien de zending al weg is.

Inbewaringneming bij aanwijzingen criminele activiteiten

Wanneer sprake is van een vervoerder, wordt meteen een onderzoek LM gedaan en na afloop een conclusies getrokken: wel of geen verdenking van witwassen. Bij geen verdenking mogen de LM hun weg vervolgen en bij een verdenking worden deze strafrechtelijk in beslag genomen.

De behoefte om LM in bewaring te nemen zal zich voordoen bij het onbegeleid vervoer van LM.

• Onbegeleid vervoer LM ter waarde van € 10.000 of meer:
  • Er wordt altijd een kennisgevingsverplichting LM opgelegd en er is altijd een verdenking van witwassen. Deze verdenking staat gelijk aan aanwijzingen voor criminele activiteiten. De LM worden gedurende de kennisgevingsverplichting procedure in bewaring genomen.
• Onbegeleid vervoer van LM onder de drempelwaarde van € 10.000:
  • Voor het aantreffen van onbegeleid geld (LM) ter waarde tussen € 1.000 en € 10.000 in post,- pakket en koerierszendingen wordt uitgegaan van een vermoeden van witwassen. Zie onderdeel "post-, pakket- en koerierszendingen". Omdat voor het aantreffen van LM onder de drempelwaarde geen kennisgevingsverplichting LM wordt opgelegd maar informatie wordt gevorderd (die gelijk is), worden de LM in bewaring genomen in afwachting van de gevraagde informatie.

Inbewaringneming bij opleggen kennisgevingsverplichting LM

De verordening kent de mogelijkheid om de LM in bewaring nemen tot de afzender of de ontvanger de kennisgeving doet (artikel 4 lid 1). Wanneer een kennisgevingsverplichting LM wordt opgelegd, neemt de Douane in afwachting van het verstrijken van de 30 dagen termijn en de ontvangst van de informatie, de LM altijd in bewaring. Het belang is hier het veiligstellen van de LM gedurende de termijn dat op een reactie wordt gewacht van diegene aan wie de kennisgevingsverplichting LM is opgelegd.

12.1.2 Inbewaringneming MR

Het MR kent ook een mogelijkheid de LM, waardevolle goederen en documenten in bewaring te nemen tot de kennisgevingaangifte MR is gedaan (Adw, artikel 3.4 lid 3 en artikel 3.5 lid 3).

Uitgangspunt voor het MR is dat bij een bevinding waarvoor een kennisgevingsverplichting MR wordt opgelegd zonder natuurlijke persoon/vervoerder (dus in post,- pakket en koerierszendingen en vrachtzendingen) de LM, waardevolle goederen en documenten altijd in bewaring worden genomen.

In het geval een natuurlijke persoon/vervoerder is, wordt de kennisgevingsaangifte MR uitgereikt, ter plekke ingevuld en daarna door de vraagbaak LM een onderzoek LM uitgevoerd. Hier wordt dus gelijk gehandeld als met een aangifte LM.

12.2 Procedure inbewaringneming

De inbewaringnemingprocedure kent een aantal voorwaarden:

• Gemotiveerd besluit tot inbewaringneming.
• Maximaal 30 dagen inbewaringneming.
• Verlenging inbewaringneming na “grondige beoordeling” tot maximaal 90 dagen.
• Beëindiging inbewaringneming van rechtswege door strafrechtelijke inbeslagname.
• Beëindiging inbewaringneming (zonder strafrechtelijke inbeslagneming) door een besluit.

Duur inbewaringneming 30 dagen met een verlenging van maximaal 90 dagen

Er is een wettelijke termijn van 30 dagen voor de duur van de inbewaringneming. De termijn wordt in applicatie LM bewaakt. In of na deze termijn worden de LM, waardevolle goederen en documenten vrijgegeven voor hun bestemming of gaat de inbewaringneming over in een strafrechtelijke beslag op grond van vermoeden witwassen.

Besluit over beëindiging inbewaringneming

De inbewaringneming wordt beëindigd als de gegevens zijn verstrekt of de termijn daarvoor is verstreken. Wanneer de gegevens aan het Loket kennisgevingen zijn verstrekt, worden deze beoordeeld en een conclusie getrokken. De conclusie is:

1. Er is aan de kennisgevingsverplichting voldaan en geen vermoeden van witwassen. Inbewaringneming wordt beëindigd. De goederen mogen hun weg vervolgen.
2. Er is aan de kennisgevingsverplichting voldaan en er is een vermoeden van witwassen. De inbewaringneming gaat over in een strafrechtelijk beslag.
3. Er is (na eventueel rappel) niet aan de kennisgevingsverplichting voldaan, maar geen vermoeden van witwassen. De inbewaringneming wordt beëindigd en een FSB wordt opgelegd.

Beëindiging inbewaringneming door inbeslagname

De inbewaringneming van de LM wordt ook beëindigd als strafrechtelijke inbeslagneming of beslag door de ontvanger van de Belastingdienst plaatsvindt (Adw, artikel 3:3, lid 4). 

Beëindiging inbewaringneming door inbeslagname door ontvanger Belastingdienst

De ontvanger van de Belastingdienst kan ook beslag leggen op de LM, waardevolle goederen en documenten van een Nederlandse belastingplichtige. In dat geval zal de inbewaringneming ook worden beëindigd (en door de Douane kenbaar gemaakt worden). De Belastingdienst draagt verder zorg voor de correspondentie met de betrokkene(n).

Kostenverdeling en geen rentevergoeding

Alle kosten (betalingsverkeer en verzending) en koersverschillen die in Nederland voor de inbewaringneming, het terugstorten of de teruggave van LM, waardevolle goederen en documenten worden gemaakt, zijn voor rekening van de Nederlandse overheid. Over de in bewaring genomen LM wordt geen rente vergoed.

12.3 Lokale procedure inbewaringneming

In lokale instructies en procedures is het volgende geregeld:

• Binnen het douanekantoor zijn voorzieningen getroffen voor een veilige opslag van de in bewaring genomen LM, waardevolle goederen en documenten.
• Verpakken, vervoeren en opbergen (in een kluis) door twee douaneambtenaren (4 ogen principe).
• Afgifte van (standaard)bewijs van inbewaringneming aan de vervoerder/aangever.
• Goede gedetailleerde vastlegging van de goederen die in bewaring worden genomen (op een standaardformulier).
• Goede omschrijving en vastlegging van bijzonderheden (verborgen/onjuiste aangifte/begeleidend documenten/foto’s, etc.) van de bevinding.
• Juiste, volledige en tijdige registratie van de inbewaringneming met sealbagnummers/opslag nummers, etc. in applicatie LM.
• Uploaden van informatie (bijlagen/documenten/foto’s, etc.) in applicatie LM.

Vanuit de locatie worden, bij een registratie van een bevinding, voor het opleggen van een kennisgevingsverplichting, zoveel mogelijk details verstrekt. In het tabblad bijlagen kan alle info geüpload worden.