3 Bevoegdheidsbepalingen

3.1 Controlebevoegdheden Algemene douanewet

De bepalingen van de Adw zijn van toepassing op het toezicht en de controle door de Douane op goederen en het goederenverkeer. De Adw betreft niet alleen de heffing van rechten bij invoer, maar óók het toezicht en de controle bij VGEM-taken. Het gaat hierbij om verboden of beperkingen die betrekking hebben op veiligheid, gezondheid, economie en milieu.

De Adw heeft betrekking op verboden en beperkingen die van toepassing zijn op goederen die zich onder douanetoezicht bevinden, maar ook op goederen die zich nog niet, niet of niet meer onder douanetoezicht bevinden (Adw, art. 1:1, lid 5). De Adw geeft één set controlebevoegdheden die je altijd gebruikt, ongeacht de VGEM-controletaak die je uitvoert. Je kunt geen andere bevoegdheden gebruiken dan de bevoegdheden die in de Adw zijn toegekend. De VGEM-wetgeving moet wel onder onderdeel A of B van de bijlage van de Adw vallen. Dan ben je op grond van de Adw bevoegd goederen daarop te controleren.

Onderdeel A van de bijlage van de Adw inzake de verordeningen van de Unie zijn alleen de artikelen van het EU-Verdrag opgenomen die de basis vormen voor verboden en beperkingen in wetgeving van de Unie. De Verordening is met name gebaseerd op artikel 192 lid 1 Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie en dit artikel is genoemd in de bijlage A van de Adw.

Onderdeel B van de bijlage van de Adw ziet op nationale wetgeving en noemt de Wm. Je mag dus de bevoegdheden uit de Adw gebruiken voor het toezicht hierop omdat de Douane daarin een taak heeft.

Beleidsmatige inperking controlebevoegdheid
Het zwaartepunt van de taak van de Douane ligt op goederen die de buitengrens van de Unie overschrijden. De wijze waarop de Douane invulling geeft aan deze taak en de bijbehorende bevoegdheid is vastgelegd in convenanten, bijlagen en de VGEM-voorschriften. Je gebruikt de bevoegdheden uitsluitend wanneer de Douane een taak heeft. (artikel 1:21, Adw)
Meer informatie over het gebruik van je controlebevoegdheden vind je in het Handboek Douane, 5.00.00 Overige algemene bepalingen .

3.2 Opsporingsbevoegdheden

3.2.1 Besluit buitengewoon opsporingsambtenaar Belastingdienst/Douane

Voor de Douane zijn de opsporingsbevoegdheden geregeld in het Besluit buitengewoon opsporingsambtenaar Belastingdienst/Douane 2022 (verder BOA-besluit). Op grond van artikel 2 BOA-besluit is de douaneambtenaar aangewezen voor de opsporing van alle strafbare feiten.

3.2.2 Opsporingsbevoegdheid Wed

De douaneambtenaar is aangewezen als opsporingsambtenaar van alle economische delicten (Wed, artikel. 17 lid 1 onder 3)

De Wm geeft de grondslag om bij algemene maatregel van bestuur regels te stellen indien een redelijk vermoeden is gerezen dat door handelingen met stoffen, mengsels of genetisch gemodificeerde organismen ongewenste effecten voor de gezondheid van de mens of voor het milieu zullen ontstaan (artikel 9.2.2.1 Wm).  Het Bgbo is hierop gebaseerd en het overtreden daarvan is opgenomen in artikel 1a onder 1⁰ Wed als een economisch delict.

Beleidsmatige inperking opsporingsbevoegdheid
De opsporingsbevoegdheid is beleidsmatig ingeperkt. Dat betekent dat je alleen van de opsporingsbevoegdheden gebruik mag maken als opsporingstaken aan de Douane zijn opgedragen. In het Handboek douane staan richtlijnen voor het inzetten van de opsporingsbevoegdheden. De Wm is opgenomen in de lijst van opgedragen opsporingstaken onder de Wed (zie Handboek Douane 36.00.00 H1.18) en dus mag je de opsporingsbevoegdheden gebruiken. Je maakt van deze bevoegdheid alleen gebruik in samenhang met je normale douanewerkzaamheden. De Douane heeft géén opsporingstaak bij goederen die zich in het vrije verkeer bevinden.